Informacje o Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2011

• Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2011 roku (Dz. U. z 26 marca 2010 r., Nr 47, poz. 277)
   
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 sierpnia 2010 r. w sprawie szczegółowego wykazu danych przewidzianych do aktualizacji i uzupełnienia przez urzędy gmin w zestawieniu budynków, mieszkań i osób (Dz. U. Nr 169, poz. 1138)
   
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu rozpowszechniania audycji propagujących ideę narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań w 2011 r. (Dz. U. Nr 241, poz. 1615)
  
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2010 r. w sprawie wynagrodzenia za wykonywanie czynności związanych z narodowym spisem powszechnym ludności i mieszkań w 2011 roku (Dz. U. Nr 239, poz. 1595)
   
• Stanowisko Rządowej Rady Ludnościowej w sprawie Spisu ludności i mieszkań 2011
  
   
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie spisów powszechnych ludności i mieszkań (z komentarzem)

Zgodnie z zaleceniami ONZ, przygotowanymi wspólnie z Unią Europejską, spisy ludności i mieszkań powinny odbywać się co 10 lat, na przełomie poszczególnych dekad w roku kończącym się na „1”. W dniu 9 lipca 2008 r. Parlament Europejski i Rada przyjęły rozporządzenie nr 763/2008 w sprawie spisów powszechnych ludności i mieszkań. Rozporządzenie wyznacza konkretne okresy referencyjne dla realizacji spisów, zakres pozyskiwanych w spisach informacji, jak również formy i zakres informacji wynikowych, jakie poszczególne kraje powinny przekazywać do Biura Statystycznego Komisji Europejskiej – EUROSTAT–u. Rozporządzenie przewiduje, że obowiązywać będą ujednolicone, rekomendowane podstawowe definicje i klasyfikacje oraz jeden, obowiązujący dla najbliższego spisu, okres referencyjny – rok 2011. Termin ten został potwierdzony przez Polskę w stanowisku Rządu z dnia 13 marca 2007 r. Natomiast zgodnie z projektem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie badań struktury gospodarstw rolnych i badania metod produkcji rolnej spis rolny powinien być przeprowadzony w roku 2010.  Z powyższego wynika, że terminy spisów zostały ustalone przez przepisy unijne i nie istnieje możliwość przeprowadzenia spisu rolnego oraz spisu ludności i mieszkań w jednym terminie. Przyjęta regulacja dotycząca spisu ludności i mieszkań dopuszcza swobodny wybór źródeł danych i metod przeprowadzania spisów, zobowiązując jednocześnie wszystkie kraje do zagwarantowania wysokiej jakości i pełnej porównywalności wyników spisów. Wyniki spisu powinny być przekazane do EUROSTAT–u w ciągu dwóch lat po zakończeniu spisu, tj. do końca 2013 roku

Dysponowanie bazą danych ze spisów ma dla Komisji Europejskiej podstawowe znaczenie z uwagi na bieżące wykorzystywanie tych informacji dla potrzeb realizowanej wspólnotowej polityki społecznej. Konsekwencją wejścia Polski do struktur europejskich jest konieczność przyjęcia kierunków polityki Unii Europejskiej, w szczególności wyrażonych w Strategii Lizbońskiej, jak również w Europejskiej Strategii Zatrudnienia.

Rekomendacje dotyczące przyszłych spisów, przygotowane wspólnie przez ONZ oraz Unię Europejską, zostały przyjęte przez Konferencję Statystyków Europejskich w czerwcu 2006 r. Aktualnie mają one status obowiązującego dokumentu pt. „Zalecenia międzynarodowe do spisów ludności i mieszkań około 2011 roku”.

Spis powszechny dostarcza najbardziej szczegółowych informacji o liczbie ludności, jej terytorialnym rozmieszczeniu, strukturze demograficzno–społecznej i zawodowej, a także o społeczno–ekonomicznej charakterystyce gospodarstw domowych i rodzin oraz o ich zasobach i warunkach mieszkaniowych na wszystkich szczeblach podziału terytorialnego kraju: ogólnokrajowym, regionalnym i lokalnym. Szczególną wagę w NSP 2011 przykłada się do pozyskania wiedzy na temat zmian zachodzących w procesach demograficznych i społecznych m.in. z uwagi na wzmożone migracje ludności po wstąpieniu Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. Wyniki spisu są wykorzystywane bezpośrednio dla potrzeb statystyki publicznej jako baza do budowy operatów losowania do dalszych badań reprezentacyjnych prowadzonych na próbie gospodarstw domowych. 

W spisie planowanym do przeprowadzenia w 2011 r. istotne będzie m.in. uzyskanie informacji o zagadnieniach, które były objęte spisem w 2002 r. Kontynuacja jest niezbędna do prowadzenia analiz porównawczych zjawisk zachodzących w czasie oraz do opisu zmian, jakie zaszły w procesach demograficzno–społecznych i ekonomicznych w zakresie: ludności, stanu mieszkań i budynków oraz gospodarstw domowych i rodzin w powiązaniu z warunkami mieszkaniowymi. Planowane podejście realizacyjne pozwoli na zachowanie szeregów czasowych i porównywalności z wynikami z poprzednich spisów.

Spis obejmie:

• osoby stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach, obiektach i pomieszczeniach niebędących mieszkaniami;
• mieszkania i budynki, w których znajdują się mieszkania, oraz zamieszkane obiekty zbiorowego zakwaterowania i inne zamieszkane pomieszczenia niebędące mieszkaniami;
• osoby niemające miejsca zamieszkania

Spis nie obejmie:

• szefów cudzoziemskiego personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych, członków rodzin tych osób oraz innych osób korzystających z przywilejów i immunitetów na mocy umów, ustaw lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych;
• mieszkań, budynków, obiektów i pomieszczeń będących własnością przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych.

W spisie powszechnym będą zebrane dane z następujących tematów badawczych:

1) stan i charakterystyka demograficzna ludności;

2) edukacja;

3) aktywność ekonomiczna osób;

4) dojazdy do pracy;

5) źródła utrzymania osób;

6) niepełnosprawność;

7) obywatelstwo;

8) migracje wewnętrzne;

9) migracje zagraniczne;

10) narodowość i język oraz mniejszości narodowe i etniczne;

11) wyznanie (przynależność do kościoła lub związku wyznaniowego);

12) gospodarstwa domowe i rodziny;

13) stan i charakterystyka zasobów mieszkaniowych (mieszkania i budynki)

• Podstawę prawną do pozyskania danych z systemów informacyjnych administracji publicznej i systemów pozaadministracyjnych stanowi rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 listopada 2008 r. w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2009 (Dz.U. Nr 221, poz. 1436), a po wejściu w życie ustawa o powszechnym spisie rolnym 2010 r.
   
• Do spisu próbnego zostaną zebrane dane z wybranych systemów informacyjnych administracji publicznej i systemów pozaadministracyjnych w zakresie, formie i terminach określonych w badaniu 1.45.29. „Spis próbny 2009 oraz prace przygotowawcze do powszechnego spisu rolnego 2010” programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2009, a po wejściu w życie, w ustawie o powszechnym spisie rolnym 2010 r.
   
• Zbiory danych administracyjnych, o których mowa w pkt 1, zostaną pozyskane z następujących systemów centralnych: Ministerstwa Finansów/urzędów skarbowych - systemu informacyjnego prowadzonego przez organy podatkowe; Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji - zbioru PESEL i centralnej ewidencji pojazdów CEP; Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego; Narodowego Funduszu Zdrowia - Centralnego Wykazu Ubezpieczonych; Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych; Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii - Państwowego rejestru granic oraz powierzchni jednostek podziału terytorialnego kraju i ortofotomapy dla obszaru Polski; oraz rozproszonych: urzędów marszałkowskich - Bazy Danych Obiektów Topograficznych; starostw powiatowych - ewidencji gruntów i budynków i systemów informacyjnych PUP; urzędów gmin - ewidencji podatkowej nieruchomości EPN i gminnych zbiorów meldunkowych.
   
• Zbiory danych pozaadministracyjnych, o których mowa w pkt 1, zostaną pozyskane z następujących systemów: przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży energii elektrycznej - systemów informacyjnych dotyczących odbiorców energii elektrycznej wykorzystujących energię elektryczną na potrzeby mieszkaniowe; dostawców publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych - systemów informacyjnych dotyczących abonentów.

Zakłada się, że spis ludności i mieszkań 2011 będzie realizowany metodą mieszaną tj. z wykorzystaniem systemów informacyjnych administracji publicznej oraz danych zebranych w badaniu pełnym i reprezentacyjnym (art. 5 ust. 1 projektu ustawy), w następującej kolejności:

 

pobranie danych z systemów informacyjnych,

 
samospis internetowy, polegający na zaakceptowaniu lub korekcie w określonym terminie danych pozyskanych z systemów informacyjnych,

 
wywiad telefoniczny wspomagany programem komputerowym, prowadzony przez ankietera statystycznego (CATI),

 
wywiad rejestrowany na przenośnym urządzeniu elektronicznym prowadzony przez rachmistrza spisowego (CAPI).

Pierwsze informacje liczbowe o ludności ziem polskich zaczęły się pojawiać – podobnie jak na zachodzie Europy – już w Średniowieczu, m.in.: w Kronice Galla Anonima (ok. 1113––1116) i bullach papieskich, a od XV w. także w księgach uposażeń biskupstw. Nieco później, bo od XVI w. zaczęto również wymieniać liczby mieszkańców w państwowych rejestrach podatkowych i lustracjach królewszczyzn sporządzanych głównie dla celów fiskalnych i wojskowych.

• Spis ludności Rzeczypospolitej 1789 r.
• Spis ludności w Księstwie Warszawskim w 1808 i 1810 r.
• Spis ludności i domów w Królestwie Polskim w 1827 r.
• Spis ludności w Królestwie Polskim w 1897 r.
• Spis ludności Galicji w 1910 r.

Główny Urząd Statystyczny powołany Reskryptem Rady Regencyjnej dnia 13 lipca 1918 r. już po roku działalności uzyskał ustawową regulację (ustawa z dnia 21 października 1919 r. o organizacji statystyki administracyjnej – Dz. U. Rz. P. Nr 85, poz. 464), od tego też momentu rozpoczęły się gorączkowe przygotowania do pierwszego powszechnego spisu ludności na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

• Spis ludności 1921 r.
• Spis ludności 1931 r.
• Spis ludności 1946 r.
• Spis ludności 1950 r.
• Spis ludności 1960 r.
• Spis ludności 1970 r.
• Spis ludności 1978 r.
• Spis ludności 1988 r.
• Spis ludności 2002 r.