Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na 2012 rok

Załącznik do UchwałyNr XIV/74/11
Rady Miasta Helu
z dnia 28 grudnia 2011 r.
Zalacznik1.doc

Załącznik do uchwały

Rady Miasta Helu nr XIV/74/11

z dnia 28 grudnia 2011 r.

GMINNY  PROGRAM

PROFILAKTYKI  I  ROZWIĄZYWANIA  PROBLEMÓW

ALKOHOLOWYCH  ORAZ  PRZECIWDZIAŁANIA  NARKOMANII  NA  2012  ROK

I.                  Postanowienia ogólne

Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych, integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu, oraz przeciwdziałaniem narkomanii należy, zgodnie z art. 4[1] ust 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, i art. 10 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, do zadań własnych gminy. Realizacja powyższych zadań prowadzona jest w postaci gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii, uchwalanego corocznie przez radę gminy (art. 4[2] ust. 2 i art. 10 ust.2 i 3 cyt. ustaw).

„Gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii” zwany dalej „Programem” został opracowany w oparciu o:

- ustawę z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473, Nr 115, poz. 793, Nr 176, poz. 1238, z 2008 r. Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 144, poz. 1175.),

- ustawę z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2005 r. Nr 179 poz. 1485 z późniejszymi zmianami),

- ustawę z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2005 r. Nr 180 poz. 1493 z późniejszymi zmianami)

- Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2011 – 2016,

- Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011 - 2015

i zawiera on zbiór przedsięwzięć przewidywanych do realizacji w roku 2012 w obszarze zagadnień społecznych. Określa szczegółowo zakres i formę zadań w zakresie profilaktyki, leczenia i terapii oraz reguluje zasady finansowania tych zadań.

Program stanowi element strategii rozwiązywania problemów społecznych określonej w uchwale Rady Miasta Helu Nr XVI/101/07 z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie przyjęcia „Strategii rozwiązywania problemów społecznych na terenie miasta Hel w latach 2007 - 2013”.

II.               Mapa problemów

Rynek napojów alkoholowych

Rada Miasta Helu uchwałą Nr XXIX/183/09 z dnia 29 stycznia 2009 roku ustaliła limit 50 punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5 % alkoholu (z wyjątkiem piwa) przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży oraz liczbę 12 punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5 % alkoholu (z wyjątkiem piwa) przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży.

Na dzień 01.12.2011 roku sprzedaż napojów alkoholowych prowadzona jest w 70 punktach sprzedaży napojów alkoholowych, w tym:

- 16 punktach sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży, w tym 12 punktach sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5 % alkoholu (z wyjątkiem piwa);

- 54 punktach sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży, w tym 28 punktach sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5 % alkoholu (z wyjątkiem piwa).

Na przestrzeni ostatnich lat zwiększyła się dostępność ekonomiczna poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych. Wzrost tej jest szczególnie widoczny w przypadku wódki. Jeszcze w 1998 roku za średnią miesięczna pensję można było kupić 56 butelek wódki, a w 2009 roku już 159. Nadal utrzymuje się dość wysoka dostępność fizyczna alkoholu (w Helu utrzymuje stosunkowo wysoki wskaźnik liczby osób przypadających na jeden punkt sprzedaży napojów alkoholowych).

Problemy związane z piciem alkoholu i zażywaniem narkotyków

Z badań prowadzonych przez różne instytucje wynika, że alkohol pije ponad trzy czwarte dorosłych osób, przy czym dwie trzecie (65%) twierdzi, że pije czasami, a co dziesiąty (11%) – że często, natomiast 22% deklaruje abstynencję. Najczęściej spożywanym napojem alkoholowym jest piwo - pije je 54,96% osób deklarujących picie alkoholu (dane z 2009 roku). Od kilku lat wzrasta udział napojów spirytusowych w strukturze spożycia. Już ponad 1/3 (2002 rok – 24,5%, 2009 rok – 37,58%) konsumpcji alkoholu przypada na napoje spirytusowe i stale się zwiększa. Wzrost ten następuje kosztem udziału wina( 2002 rok – 19,4%, 2009 rok – 7,46%).

Nastolatki bardzo wcześnie poznają smak alkoholu i jest on najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną, po jaką sięgają. Dziewięciu na dziesięciu uczniów w wieku 15 – 16 lat piło już alkohol, przy czym zdecydowana większość z nich rozpoczęła picie jeszcze przed swoimi 15 urodzinami. Prawie 22% z nich pierwszy raz sięgnęło po alkohol, mając 11 lat lub mniej. Miejscem inicjacji alkoholowej poza grupą rówieśniczą bardzo często jest środowisko rodzinne. Najbardziej popularnym napojem alkoholowym, zarówno w grupie młodzieży młodszej, jak i starszej jest piwo. Większość młodzieży ma za sobą doświadczenie upicia się. Eksperci oceniają, że picie alkoholu jest główną przyczyną zgonów i inwalidztwa osób w wieku 15 – 21 lat. Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród uczniów Zespołu Szkół Ogólnokształcących w 2010 roku nie odbiegają od w/w danych.

            W 2011 roku na terenie Helu policjanci z Komisariatu Policji w Juracie podjęli 1003 interwencje (2010 rok – 1573), w tym: 49 interwencji domowych (2010 rok – 54 interwencje), 902 interwencje własne tzw. porządkowe i alkoholowe w stosunku do osób nietrzeźwych, lub co do których istniało uzasadnione podejrzenie, że znajdują się w stanie nietrzeźwości (2010 rok – 1024 interwencje). Podczas tych interwencji wylegitymowano 1611 osób (2010 – 2014 osób), w tym 38 osób nieletnich (2010 rok – 55 osoby). Na terenie Helu nie ujawniono osób nieletnich znajdujących się pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających. Natomiast w jednym z internatów szkolnych w Gdyni ujawniono 4 osoby nieletnie (mieszkańcy Helu) w stanie upojenia alkoholowego. Osoby te zostały dyscyplinarnie wydalone z internatu. W trakcie w/w interwencji za spożywanie alkoholu w miejscach niedozwolonych nałożono 385 mandatów karnych (2010 rok – 505 mandatów), a w 88 przypadkach przeprowadzono postępowanie w sprawach o wykroczenia i sporządzono wnioski do Sądu Rejonowego (2010 rok – 183). W omawianym okresie zatrzymano 16 nietrzeźwych kierowców (2010 rok – 12). W PdoZ KPP Puck zatrzymano do wytrzeźwienia 39 osób, w tym 8 osób w związku z przemocą w rodzinie.

W bieżącym roku Komisariat Policji w Juracie przeprowadził 9 postępowań tzw. narkotykowych, w tym przeciwko 8 osobom posiadającym narkotyki, oraz 1 postępowanie w sprawie prowadzenia nielegalnej uprawy marihuany.

            W 2011 roku (do 30 listopada) do Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wpłynęło 10 wniosków (2010 rok – 12 wniosków) o rozpatrzenie i ewentualne skierowanie osób nadużywających alkohol na leczenie odwykowe, w tym: policja – 3 wnioski, MKRPA – 1 wniosek, członkowie rodziny – 4 wnioski, MOPS – 2 wnioski. W siedmiu przypadkach Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych skierowała wniosek do Sądu Rejonowego w Wejherowie o zastosowanie przymusu poddania leczeniu odwykowemu. W 1 przypadku członek rodziny wycofał wniosek. Dwie sprawy są aktualnie rozpatrywane.

Stan zasobów w Helu

Na terenie miasta Hel nie działa żadna specjalistyczna placówka leczenia odwykowego. Osoby podejmujące leczenie korzystają ze świadczeń ambulatoryjnych Ośrodka Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Wejherowie. Ośrodek ten działa w oparciu o umowy kontraktowe z Narodowym Funduszem Zdrowia. Podstawowe formy pracy Ośrodka to terapia indywidualna i grupowa w oparciu o metody psychoterapeutyczne.

Doraźnie, pomocy medycznej udziela szpital i ośrodek zdrowia w Helu. Podstawową formę pomocy stanowi w ich przypadku farmakoterapia.Lecznictwo odwykowe o charakterze stacjonarnym prowadzone jest m.in. przez Wojewódzki Szpital Psychiatryczny w Gdańsku, Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Starogardzie Gdańskim, Ośrodek Terapii Uzależnień w Smażynie, Ośrodek Rehabilitacyjno – Readaptacyjny dla Dzieci i Młodzieży w Gdańsku (Matarnia), oraz inne ośrodki znajdujące się jednak poza powiatem puckim.

Profesjonalnej pomocy osobom uzależnionym, współuzależnionym i Dorosłym Dzieciom Alkoholików udziela zatrudniony w Punkcie Pomocy Rodzinie psycholog, instruktor terapii uzależnienia i psychoterapeuta. Pomoc ta polega na doraźnej pomocy psychologicznej i psychoterapeutycznej, ponieważ zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi leczenie odwykowe osób uzależnionych od alkoholu prowadzą stacjonarne i niestacjonarne zakłady lecznictwa odwykowego oraz inne zakłady opieki zdrowotnej.

Do udzielania nieprofesjonalnej pomocy osobom uzależnionym i współuzależnionym przygotowane są w Helu dwie osoby. Są to przedstawiciele środowiska abstynenckiego, którzy ukończyli szkolenie pod nazwą „Program Rozwoju Osobistego” /PRO/ prowadzone przez Fundację Rozwoju Profilaktyki, Edukacji i Terapii Problemów Alkoholowych ETOH oraz Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Warszawie. Osoby te aktywnie uczestniczą w organizacji warunków wsparcia dla osób dotkniętych problemem alkoholowym i ich rodzin. W Helu działa samopomocowa grupa osób uzależnionych „May Day”.

W Świetlicy Socjoterapeutycznej „Bocianie Gniazdo” pracuje dwóch pedagogów, przeszkolonych w zakresie socjoterapii w Centrum Metodycznym Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej w Warszawie.

Wnioski

Z różnych opracowań, badań dotyczących kraju, województwa czy też Helu wynika iż:

-          alkoholizm zajmuje drugie miejsce w hierarchii problemów społecznych,

-          co ósmy mieszkaniec Helu uwikłany jest w jakiś sposób (osobiście lub przez członków rodziny) w problem alkoholowy,

-          największe zagrożenie problemem alkoholowym dotyczy grupy wiekowej 14 – 16 – latków, natomiast problem z piciem alkoholu pojawia się wśród dzieci w młodszym wieku,

-          najczęściej spożywanym przez młodzież napojem alkoholowym jest piwo. Towarzyszy temu często fałszywe i szkodliwe przekonanie, że alkohol w piwie jest mniej groźny niż w wódce,

-          wielu młodych ludzi sięga po alkohol już nawet nie po to, aby się zabawić czy rozerwać, lecz traktuje picie jako lekarstwo na problemy i smutki, co skraca drogę do uzależnienia,

-          w co czwartym przypadku osobami, które po raz pierwszy poczęstowały młodego człowieka alkoholem byli dorośli – najczęściej rodzice,

-          młodzi ludzie nie mają problemu z omijaniem zakazu sprzedaży alkoholu osobom niepełnoletnim.

Na podstawie przeprowadzonych obserwacji i badań wynika iż do najważniejszych zadań winny być zaliczone:

-          kontynuacja działań w zakresie profilaktyki szkolnej w oparciu o programy wykorzystujące aktywność własną uczniów i poszerzanie ich o inne rozbudowane cykliczne programy profilaktyczne,

-          realizacja programów profilaktycznych w coraz młodszych grupach wiekowych (klasy IV – VI Szkoły Podstawowej),

-          tworzenie oddziaływań edukacyjnych i prewencyjnych dotyczących różnych środków odurzających (alkohol, tytoń, narkotyki, dopalacze, Internet),

-          podejmowanie działań mających na celu wzmacnianie więzi rodzinnych, jako najlepszej ochrony dzieci i młodzieży przed alkoholem, narkotykami i innymi używkami,

-          wspieranie działalności świetlicy socjoterapeutycznej,

-          współpraca Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Policji i innych instytucji w kierunku prawnego egzekwowania przestrzegania ustawowego zakazu sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18 roku życia,

-          promowanie mody na zdrowy styl życia,

-          wykorzystywanie zainteresowań młodzieży i ich aktywności fizycznej do budowania alternatywnych, w stosunku do picia alkoholu i zażywania narkotyków, sposobów spędzania wolnego czasu i realizacji własnych zainteresowań,

-          zaktywizowanie rodziców do realizacji szkolnego programu wychowawczego i profilaktycznego,

-          wykorzystywanie prawnego zobowiązania do leczenia odwykowego.

III.           Cele programu

Cele strategiczne programu

-          zapobieganie powstawaniu nowych problemów związanych z nadużywaniem alkoholu, alkoholizmem i narkomanią;

-          zwiększenie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z istniejącymi problemami.

Cele operacyjne programu

-          doskonalenie działalności profilaktycznej, w szczególności dla dzieci i młodzieży;

-          wypracowanie skutecznych metod pomocy rodzinom z problemem alkoholowym (pomoc dziecku zintegrowana z pomocą rodzinie);

-          zwiększenie skuteczności i dostępności terapii.

IV.           Realizatorzy gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii

1.      Pełnomocnik Burmistrza w zakresie koordynowania i realizacji Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii.

2.      Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, powołana Zarządzeniem Burmistrza Helu Nr 7 z dnia 27.02.2008 roku, działająca w oparciu o regulamin określający zasady działania, w zakresie:

a.       inicjowania działań w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych;

b.      opiniowania wniosków o wydanie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych i wydawania opinii w formie postanowienia;

c.       podejmowania czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu w zakładzie lecznictwa odwykowego.

3.      Zespół Szkół Ogólnokształcących w Helu w zakresie realizacji programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieży.

4.      Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej – pomoc rodzinom dotkniętym chorobą alkoholową.

5.      Świetlica Socjoterapeutyczna „Bocianie Gniazdo” – pomoc dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym.

6.      Komisariat Policji dla gmin Hel i Jastarnia

7.      Placówki zdrowia

8.      Inne podmioty, którym zlecane są zadania Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii,

9.       Inne instytucje funkcjonujące w Helu, które realizują w ramach swojej działalności przedsięwzięcia związane z profilaktyką uzależnień oraz promujące zdrowy styl życia.

V.               Zadania

VI.           Postanowienia końcowe

1. Ustala się następujące stawki za pracę związaną z realizacją w/w „Programu”

-          za pracę w Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych członkowie komisji otrzymują 110,00 zł miesięcznie. Podstawą wypłacenia jest udział w posiedzeniu komisji.

-          za pracę w Zespole ds. Lecznictwa (przeprowadzenie wywiadów, przesłuchań świadków oraz przygotowanie dokumentacji) członkowie zespołu otrzymują 110,00 zł. Podstawą wypłacenia jest udział w posiedzeniu zespołu.

-          sekretarz MKRPA otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 100,00 zł miesięcznie.

-          za pełnienie dyżurów w Punkcie Pomocy Rodzinie wynagrodzenie wynosi 70,00 zł za jeden dyżur (za wyjątkiem psychologa, instruktora terapii uzależnień). Podstawą wypłacenia jest lista obecności zatwierdzana przez Pełnomocnika Burmistrza.

2.  Ze środków przeznaczonych na realizację „Gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii” pokrywa się koszty delegacji członków MKRPA oraz osób realizujących zadania w ramach programu.

3.  Podmioty realizujące zadania wynikające z „Gminnego Programu …” i finansowane ze środków przeznaczonych na jego realizację składają Pełnomocnikowi sprawozdanie z realizacji tego zdania.

VII.        Środki finansowe przeznaczone na realizację programu